آیا می‌دانستید هرسال ۸۰۰ هزار نفر در جهان خودکشی می‌کنند؟! در سال‌های اخیر به ویژه در برخی از استان‌های کشور با افزایش نرخ آن مواجه هستیم. در این مطلب از مجله جوان ایرانی، بهترین روش‌های پیشگیری از خودکشی توسط کارشناسان بین‌المللی را شرح می‌دهیم. اگر در اطراف خود فردی را می‌شناسید که این افکار را در سرش می‌پروراند، بی‌تفاوت نباشید و سعی کنید آموزش ببینید که چگونه آن فرد را منصرف کنید. همچنین اگر خودتان نیز مبتلا به این نوع ذهنیت هستید، مطالعه ادامه این مقاله را از دست ندهید.
خبر خوب این است که خودکشی قابل پیشگیری است. برای اینکه بتوانید با این‌گونه افکار مقابله کنید و یا به فردی که قصد انجام این عمل را دارد، کمک کنید، لازم است که با عوامل خطر و به طور کلی با افرادی که با این‌گونه اختلالات دست و پنجه نرم می‌کنند آشنا شوید. در ادامه این بخش از جوان ایرانی به بررسی عوامل خطر خودکشی می‌پردازیم.
مشکلات مالی
در جوامع امروزی و با دلار ۴۳ هزار تومانی، بسیاری از افراد با مشکلات مالی روبرو شده‌اند. برخی از افراد نیز شغل خود را از دست داده و خانه‌نشین شده‌اند. این مشکلات باعث افزایش نرخ خودکشی در کشور می‌شود.
احساس ناامیدی
برخی از افراد به دلیل از دست دادن دوستان، خانواده، مرگ عزیزان و یا هر اتفاقی در زندگی دچار ناامیدی شده‌اند. افزایش احساس ناامیدی باعث افزایش تفکرات منجر به خودکشی می‌شود.
استفاده از مواد مخدر
بسیاری از افرادی که مواد مخدر مصرف می‌کنند و یا عادت به استفاده از الکل، مشروب و عرقیجات دارند، به خودکشی نیز بسیار فکر می‌کنند.
بدتر شدن بیماری‌های مزمن
بیماران عزیزی که با دردهای مزمن دست و پنجه نرم می‌کنند، اگر از خودشان مراقبت نکنند و یا دردهای آنها در زندگی افزایش یابد، وضعیت بیماری‌شان حادتر می‌شود. این بدتر شدن اوضاع تفکراتی بسیار بدی را در ذهن آنها می‌پروراند.
سابقه خانوادگی
اگر در خانواده شما یک یا چند نفر از اعضا، جان خودشان را به دلیل خودکشی از دست داده‌اند، احتمال انجام این عمل در بقیه اعضای خانواده افزایش می‌یابد.
افزایش فقر
بیکاری و فقر یکی دیگر از عوامل خطر خودکشی است. در خانواده‌ای که سرپرست و یا اعضای آن توان کافی برای خرج و مخارج زندگی را ندارند و با فقر روبرو هستند، تفکرات خودکشی در آنها بسیار بیشتر نسبت به افراد دیگر شکل می‌گیرد.
رفتارهای هشداردهنده خودکشی
افرادی که تصمیم به خودکشی دارند، رفتارها و نشانه‌هایی دارند که در ادامه بررسی میکنیم.
فردی که قصد خودکشی دارد، گاهی در مورد آن صحبت می‌کند، حتی می‌نویسد و برای زمان خودکشی برنامه‌ریزی می‌کند.
سایر علائمی که به شما هشدار می‌دهد فرد در آستانه خودکشی است شامل:
سوءمصرف مواد مخدر
احساس پوچی و بی‌هدفی
احساس گیرکردن و به دام افتادن
احساس ناامیدی
اضطراب و بی‌قراری
نوسانات خلقی شدید گاهی شاد گاهی غمگین
بی‌احتیاطی مانند رانندگی بسیار سریع
احساس بی‌فایده بودن
عدم امید به آینده و خوشبختی
احساس تنفر از خود
احساس اضافی بودن
قطع رابطه با دوستان و خانواده
نوشتن وصیت‌نامه
علاقه نداشتن به انجام کارهای روزمره
آرزوی مرگ
احساس درد شدید فیزیکی و روحی
روش‌های پیشگیری از خودکشی (۱۲ راهکار کاربردی)
خودکشی اتفاق بسیار ناگواری است که بر خود فرد، خانواده و جامعه تأثیر بسیار طولانی‌مدت می‌گذارد. درواقع یک مشکل جدی برای سلامت عمومی افراد است، به همین دلیل در این بخش از جوان ایرانی به بررسی روش‌های پیشگیری از خودکشی می‌پردازیم.
۱) تماس با ۱۲۳ یا ۱۴۸۰
اگر دچار تفکرات خودکشی هستید، جهت پیشگیری از آن میتوانید با شماره‌های ۱۲۳ اورژانس اجتماعی و یا ۱۴۸۰ بهزیستی تماس بگیرید و به صورت رایگان از راهنمایی‌های آنها بهره‌مند شوید.
۲) رفع مشکلات فعلی
اگر مشکلاتی مانند آسیب‌پذیری اجتماعی و یا هر مشکلی که افراد دارند حل شود، به زندگی امیدوارتر می‌شوند. درنتیجه احتمال خودکشی بسیار کاهش پیدا می‌کند.
۳) کاهش خشونت‌های خانوادگی
اگر در زندگی مدام با افراد خانواده جروبحث دارید، سعی کنید مشاجرات مختلف را کاهش دهید. اگر از لحاظ مالی توانایی مستقل شدن دارید، زندگی خود را از خانواده‌ای که مدام در حال جنگیدن هستید جدا کرده و به آرامش برسید.
۴) عدم بی‌تفاوتی نسبت به دیگران
این تصور که اگر فردی بخواهد خودکشی کند از آن صحبتی نمی‌کند و به جای صحبت، خودش را می‌کشد، بسیار اشتباه است! شما در اطراف خود با افرادی مواجه هستید که هرازگاهی صحبت از خودکشی می‌کنند. این یک علامت هشدار به شما است که نیاز به کمک دارد.
بنابراین نسبت به اطراف خود بی‌تفاوت نباشید و افراد را مسخره نکنید. به قول قدیمی‌ها دنیا دو روز است، تا حد ممکن به افراد کمک کنید و آنها را تشویق کنید به روانشناس مراجعه کنند. اگر مشکلی دارند تا جای ممکن برای آنها حل کنید. تشویق به ورزش، به دور شدن از این افکار منفی می‌کند. مطمئن باشید اگر به فردی کمک کنید تا به زندگی عادی خود امیدوار شود و دست از خودکشی بردارد، پاداش آن احساس خوب را در زندگی خود خواهد دید.
۵) گفتگو به صورت مستقیم
برخی از افراد احساس می‌کنند که اگر با دیگران در مورد خودکشی بحث کنند، تازه این ایده را در ذهن آنها می‌کارند. درصورتی‌که چنین نیست! شما میتوانید با صبر و حوصله، با دقت فراوان با دیگران همدردی کنید. فراموش نکنید هدف این است که غم و اندوه را کاهش دهید و نشان دهید هم خودتان و هم دیگران به آن فرد اهمیت می‌دهید و برایش ارزش قائل هستید.
مشکلات دیگران را بی‌اهمیت جلوه دهید و امیدواری کاذب ندهید، بلکه به طور مستقیم بگویید که اوضاع به مرور زمان و به تدریج بهبود خواهد یافت. سعی کنید باری از روی دوش دیگران بردارید تا از خودکشی دست‌بردارند.
۶) مراجعه به روانشناس یا روان‌پزشک
اگر احساس می‌کنید خودتان و یا اعضای خانواده، دوستان، فامیل، آشنایان و هر فردی دچار افکار خودکشی هست، او را تشویق کنید که نزد روانشناس یا روان‌پزشک برود. مشاور به او کمک می‌کند که بتواند بر رفتار خود کنترل داشته، همچنین راهکارهای پیشگیری از خودکشی را به او ارائه می‌دهد.
۷) همیشه پیش قدم باشید
فردی که دچار افکار خودکشی است معمولاً از کمک به دیگران قطع امید کرده است. این قطع ارتباط ممکن است به دلیل تجربیات ناخوشایندی باشد که چنین فردی در زندگی‌اش داشته است. هرچند افراد بی‌تفاوت و خودخواه در جامعه زیاد وجود دارد، اما افرادی هم هستند که می‌توانند به دیگران یاری برسانند. اما شخصی که درگیر خودکشی است، تمامی افراد جامعه را معمولاً به یک‌چشم می‌بیند و احساس می‌کند که همه به فکر خودشان هستند! به همین دلیل به هیچ وجه به چنین فردی نگویید آیا نیاز به کمک داری؟! خودتان پیش قدم شوید، بررسی کنید که چه مشکلاتی دارد و به او کمک کنید، حتی با او تماس بگیرید، به خانه‌اش بروید، او را به مهمانی‌های مختلف دعوت کنید و از او بخواهید که در جمع شما قرار بگیرد.
۸) تشویق به سبک زندگی سالم
فردی که دچار افکار خودکشی است را تشویق کنید حداقل به مدت ۳۰ دقیقه تا یک ساعت در معرض نور خورشید قرار بگیرد، غذای سالم داشته باشد، خواب کافی بسیار عالی است. همچنین از او بخواهید که ورزش را در برنامه زندگی‌اش قرار دهد.
۹) دور کردن داروها از دسترس دیگران
برای پیشگیری از خودکشی لازم است داروهایی که مصرف می‌کنید را از دسترس جوانان و نوجوانان دور نگه دارید، زیرا ممکن است آنها به دلیل مشکلات روحی و عاطفی که دست و پنجه نرم می‌کنند، ست به خودکشی با دارو بزنند. اگر هیچ دارویی در دسترس نباشد، زمان کافی برای رساندن آنها به آرامش و انصراف از خودکشی وجود خواهد داشت.
۱۰) ایجاد آرامش در خانواده
بسیاری از افرادی که در معرض خودکشی قرار دارند، گزارش کرده‌اند که خانواده آنها مدام با هم بحث دارند. پدر مادر در هر بحثی جنگ به راه می‌اندازد. حتی ممکن است فرزندان طلاق نیز به خودکشی فکر کنند. البته شما عزیزان باید دقت کنید که وضعیت فرزندانی که پدر مادر آنها از همدیگر جدا شده‌اند، بسیار بهتر از فرزندان است که با پدر مادری زندگی می‌کنند که در هر بحثی مدام با هم دعوا دارند. پیشنهاد مجله جوان ایرانی این است که اگر دچار اختلافات خانوادگی هستید، سعی در بهبود آن داشته باشید. اگر خودتان میتوانید روابط خود را اصلاح کنید و اجر نمی‌توانید، حتماً به نزد مشاور بروید و یا از دیگران کمک بگیرید. بسیاری از افراد برای سلامت روحی روانی خود و اعضای خانواده تصمیم به طلاق می‌گیرند و معتقد هستند زندگی پس طلاق برای آنها آرامش بیشتری به ارمغان می‌آورد.
۱۱) دوری از استرس
یکی دیگر از راهکارهایی که برای پیشگیری از خودکشی میتواند کارساز باشد این است که تا جای ممکن از استرس و اضطراب دوری کنید. زیرا اگر شما در هر مسئله‌ای استرس داشته باشید در نهایت افسرده خواهید شد. اگر خود را درمان نکنید مطمئن باشید که افکار خودکشی به شما حمله‌ور خواهند شد. بنابراین اجازه ندهید که این افکار طعم خوش زندگی را از شما بگیرد! پس تا دیر نشده از هر نوع استرس و اضطرابی دوری کنید.
۱۲) ایجاد هدف در زندگی
معمولا افرادی مبتلا به افکار خودکشی می‌شوند که در زندگی خود هیچ‌گونه انگیزه و هدفی ندارند. سعی کنید هر کاری که باعث می‌شود به شما امید بدهد را در زندگی انجام دهید. حتی اگر کمک به دیگران باعث ایجاد انگیزه درون شما می‌شود، حتماً این کار را انجام دهید. به طور کلی برای زندگی خود برنامه مشخص داشته باشید. از صبح که از خواب بیدار می‌شوید، زندگی خود را متمرکز بر تارگت‌هایی که دارید برنامه‌ریزی کنید.
دارو برای کاهش خطر خودکشی
برخی از داروهای ضدافسردگی ممکن است در بیماران با شرایط خاصی باعث ایجاد افکار خودکشی شود. اما گاهی اوقات پزشک تجویز می‌کند که احتمال خطر خودکشی را با دارو کاهش دهد.
لیتیوم
در برخی از شرایط ممکن است داروی لیتیوم برای کاهش احتمال خودکشی بسیار کارساز باشد. فراموش نکنید که این دارو فقط باید تحت نظر پزشک مصرف شود.
کلوزاپین
هرچند کلوزاپین داروی ضد روان‌پریشی بوده که برای درمان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مناسب است، اما اگر آنها در معرض خودکشی باشند، ممکن است پزشک این دارو را تجویز کند. البته توجه کنید مصرف این دارو مانند لیتیوم باید تحت نظر پزشک باشد.
باورهای اشتباه در مورد خودکشی
برخی از افراد باورهای اشتباه در مورد خودکشی دارند، درنتیجه ممکن است حتی از افرادی که مبتلا به این تفکرات هستند بسیار متنفر شوند! درصورتی‌که اگر آگاهی شما نسبت به موضوع خودکشی افزایش یابد، نه تنها از دیگران تنفر پیدا نمی‌کنید، بلکه سعی می‌کنید باری از روی دوش آنها بردارید تا بتوانید امید را در دل دیگران زنده نگه داشته و به آنها زندگی تازه ببخشید.
برخی از باورهای اشتباه را در ادامه این مجله از جوان ایرانی با هم بررسی میکنیم.
♦ مهمترین باور اشتباه این است که افراد تصور می‌کنند فردی که از خودکشی حرف میزند، هیچ‌وقت به آن عمل نمی‌کند! درصورتی‌که این طرز فکر بسیار اشتباه است، شما باید علائم فردی که دچار افکار خودکشی است را جدی بگیرید و تا میتوانید به او کمک کنید.
♦ برخی از افراد تصور می‌کنند که فقط دیوانه‌ها و یا افرادی که مشکلات روانی دارند خودکشی می‌کنند! درصورتی‌که آمارها نشان داده بسیاری از افرادی که دست به خودکشی زده‌اند، حتی از نظر روحی و روانی بسیار سالم بودند! اما زندگی آنها به جایی رسیده بوده که احساس کردند هیچ راه نجاتی ندارند و به بن‌بست و پوچی رسیده‌اند.
♦ افراد دیگری گمان می‌کنند که اگر در مورد خودکشی صحبت کنند، به سوی آن سوق داده می‌شوند! درصورتی‌که چنین نیست، افزایش آگاهی در این زمینه باعث می‌شود که شما بتوانید به دیگران کمک کنید تا از این عمل اشتباه دست بردارند. همچنین خودتان به عواقب آن آشنایی کامل پیدا می‌کنید.
♦ افراد بسیاری هستند تصور می‌کنند کسی که خودکشی می‌کند پس بی‌دین و ایمان است، درصورتی‌که چنین نیست! این اختلال روحی و روانی است که فرد تمایل دارد به زندگی خودش در این دنیا پایان دهد و هیچ ارتباطی به دین و ایمان ندارد.
♦ برخی از افراد تصور می‌کنند فردی که دست به خودکشی میزند و یا قصد آن را دارد، واقعاً دوست داشته که بمیرد! درصورتی‌که چنین نیست. برخی از افراد برای جلب توجه دست به این کار می‌زنند.
♦ افراد تصور می‌کنند فردی که یک‌بار خودکشی می‌کند، دیگر تا آخر عمر توبه کرده و هیچ‌وقت سمت آن نمی‌رود. درصورتی‌که چنین نیست. طی گزارشات انجام شده آمار خودکشی در افرادی که یک‌بار آن را تجربه کردند، بسیار بیشتر از افراد دیگر است.
سخن پایانی
شما عزیزان باید بدانید افرادی که قصد خودکشی دارند، آن‌قدر در زندگی سختی کشیده‌اند که قدرت انتخاب راه‌حل‌های دیگر را ندارند. مهم این است که شما به عنوان اطرافیان آن فرد، درد دل‌هایش را جدی بگیرید و با علائم هشداردهنده خودکشی آشنا باشید تا بتوانید جان دیگران را نجات دهید. در این مطلب از جوان ایرانی به روش‌های مهم پیشگیری از خودکشی پرداخته شد، امید است برای شما عزیزان مفید واقع شود.
